"SGLT2-remmers moeten ook beschikbaar komen voor degenen met het hoogste risico op problemen"

Achtergrond onderzoek

Naam

SGLT-2 Inhibitors to Target Heart Failure in Peritoneal Dialysis

Verkorte naam

STOP HF in PD

Rationale

Hartfalen komt voor bij 40-70% van de dialysepatiënten en is van groot klinisch belang. Desalniettemin zijn er momenteel geen duidelijke behandelstrategieën voor hartfalen bij patiënten met eindstadium nierfalen. Dit is deels toe te schrijven aan de nog onvoldoende bekende onderliggende mechanismen van de ontwikkeling van hartfalen specifiek bij chronische nierschade (CNS) en dialyse. Daarnaast worden patiënten met eindstadium nierfalen grotendeels uitgesloten van grote klinische trials.

Hartfalen bij ernstig nierfalen wordt vaak gekenmerkt door linkerventrikelhypertrofie (LVH) en een vergrote linkerventrikelmassa (LVM) met lang niet altijd een verminderde ejectiefractie. Studies in voornamelijk patiënten met diabetes mellitus type 2 toonden aan dat SGLT2-remmers de LVM significant kunnen verminderen t.o.v. placebo. Daarnaast verbeteren SGLT2-remmers ook de linker ventriculaire (LV) globale longitudinale strain (GLS). Dit is een niet-invasieve echocardiografische maat voor LV-systolische en diastolische functie en blijkt een krachtigere prognostische voorspeller te zijn van mortaliteit en cardiovasculaire ziekte in vergelijking met de LV-ejectie fractie in de algehele populatie, maar ook bij patiënten met eindstadium nierfalen. De onderliggende mechanismen van dit directe cardio-protectieve effect zijn nog niet opgehelderd. Mogelijk spelen verbetering van de myocardiale bio-energetica, vermindering van cardiale fibrose en reductie van oxidatieve stress een rol.

Onze hypothese is dat SGLT2-remmers de hartfunctie kunnen beschermen, onafhankelijk van een substantiële nierfunctie. Dit willen we in de  STOP HF in PD studie onderzoeken door bij patiënten die deelnemen aan de Renal Lifecycle Trial en die behandeld worden met peritoneaal dialyse, bij start van de studie, na 6 maanden en na 1 jaar de hartfunctie te meten met cardiale echo (LV-GLS) en MRI (LVM).

De Renal Lifecycle Trial kent twee Cardiac imaging sub-studies. In de Cardiac Echography sub-study, oftewel STOP HF in PD studie, wordt gekeken naar het effect van dapagliflozine op de LV-GLS bij 100 deelnemers van de Renal Lifecycle Trial die worden behandeld met peritoneaal dialyse. Daarnaast zullen de echografie data gerelateerd worden aan CNS- en PD-geassocieerde mediatoren van hartfalen (gemeten in serum, urine en peritoneaaldialysaat). Ook wordt onderzocht of dapagliflozine een gunstig effect heeft op de conditie van de deelnemers (middels een vragenlijst gericht op symptomen van hartfalen en een 6-minuten wandeltest)

In de Cardiac MRI sub-study (gecoördineerd door onderzoekers van het George Institute in Australië) wordt gekeken naar het effect van dapagliflozine op de LVM bij 250 deelnemers uit alle groepen deelnemers van de Renal Lifecycle Trial. De 100 deelnemers van de Cardiac Echography Sub-study, zullen ook grotendeels geïncludeerd worden in de Cardiac MRI sub-study.

Samen kunnen de Cardiac Imaging sub-studies bewijs leveren voor de directe cardiale effecten van SGLT2-remming en meer inzicht geven in de onderliggende mechanismen van de ontwikkeling en behandeling van hartfalen bij patiënten met ernstig nierfalen.

Onderzoeksdesign

 
 

Cardiac Echography sub-study/ STOP HF in PD

In de Cardiac Echography sub-study wordt het effect van dapagliflozine in vergelijking met placebo onderzocht op LV-GLS na 6 maanden.

Deelnemers

100 deelnemers van de Renal Lifecycle Trial die behandeld worden met peritoneaal dialyse.

Aanvullende inclusiecriteria

Behandeling met peritoneaal dialyse gedurende 3 maanden bij de screeningsvisite van de Renal Lifecycle Trial.

Extra studiehandelingen

Op baseline, na 6 maanden en alleen als patiënten nog behandeld worden met peritoneaal dialyse ook na één jaar:

  • Cardiale echografie (+ BCM meting);
  • Additionele biobank met bloed, 24-uurs urine en peritoneaal dialysaat;
  • Kansas City Cardiomyopathy Questionnaire 12 (KCCQ-12);
  • 6 minuten wandeltest (6MWT).
Studieteam

De Cardiac Echography sub-study/STOP HF in PD studie wordt gecoördineerd vanuit het Amsterdam UMC en Dianet Amsterdam.

Micky Karsten, coördinerend arts-onderzoeker STOP HF in PD
E: stophfinpd@amsterdamumc.nl

Lily Jakulj, internist-nefroloog en hoofdonderzoeker STOP HF in PD
E: stophfinpd@amsterdamumc.nl
T: 06-50100023

Funding

De STOP HF in PD studie wordt gefinancierd met een Kolff subsidie van de Nierstichting.

Cardiac MRI sub-study

In de Cardiac MRI sub-study wordt het effect van dapagliflozine in vergelijking met placebo onderzocht op de geïndexeerde LVM na 12 maanden.

Deelnemers

250 deelnemers van alle drie de groepen deelnemers van de Renal Lifecycle Trial (patiënten met een eGFR<25 ml/min/1,73m2; dialysepatiënten met residuele diurese >500 mL/24-uur; ontvangers van een niertransplantatie met een eGFR<45 ml/min/1,73m2). In Nederland zullen voornamelijk patiënten die ook deelnemen aan de Cardiac Echography sub-study/STOP HF in PD studie geïncludeerd worden in de Cardiac MRI Sub-study. In Australië zullen de overige 150 deelnemers geïncludeerd worden.

Aanvullende exclusiecriteria

Ernstige claustrofobie of een absolute contra-indicatie voor een MRI scan.

Extra studiehandelingen

Cardiale MRI op baseline en na 12 maanden.

Studieteam

De Cardiac MRI sub-study wordt gecoördineerd vanuit The George Institute in Sydney, Australië. Prof. dr. Sunil Badve, nefroloog, en C/A prof.  Claire Arnott, cardioloog.

Aanspreekpunt voor Nederlandse centra: Micky Karsten, coördinerend arts-onderzoeker STOP HF in PD.
M: stophfinpd@amsterdamumc.nl

Funding

De Cardiac MRI sub-study wordt gefinancierd met een subsidie van de Australische overheid.

Deelnemende centra in Nederland

  • Dialysecentrum Dianet Amsterdam
    • Locatie: Amsterdam
    • Metingen: echo + MRI
    • Contactpersoon: dr. L. Jakulj, nefroloog
  • Medisch Centrum Leeuwarden
    • Locatie: Leeuwarden
    • Metingen: alleen echo
    • Contactpersoon: dr. Y.S. Kim, nefroloog

In de volgende centra is binnenkort deelname aan de Cardiac Imaging sub-studies mogelijk:

  • Sint Antonius Ziekenhuis – Nieuwegein;
  • Dialysecentrum Dianet – Utrecht;
  • Franciscus Gasthuis – Rotterdam;
  • MUMC+ – Maastricht;
  • OLVG – Amsterdam;
  • Spaarne Gasthuis – Haarlem en Hoofddorp;
  • UMCU – Utrecht.